TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında 5 yıllık 12’nci Kalkınma Planı’nı görüşmek üzere toplandı. Hükümet ismine komiteye katılan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, milletvekillerinin tenkit ve sorularını yanıtladı.
“YAŞLANMADAN ZENGİNLEŞMEYİ DÜŞÜNÜYORUZ”
Yılmaz, milletvekillerinin ‘Demografik fırsat penceresi kaç yılında bitiyor?’ halindeki sorularına, “2037’ye, 2040’lara kadar bir fırsat devrindeyiz. Yaşlanmadan zenginleşmeliyiz. Şayet bunu başaramazsak, yaşlanmadan zenginleşemezsek fakir ve yaşlı bir nüfusa dönüşme riskimiz var, bu da hakikaten en makûs durum. Gençseniz ve fakirseniz ümidiniz var demektir, yaşlıysanız ve zenginseniz yaşlı nüfusunuzu yönetim edebilirsiniz fakat en berbat durum zenginleşmeden yaşlanmak. Gelişmekte olan kimi ülkelerin bu riskle karşı karşıya olduğunu söyleyebilirim. Türkiye bunu aşacaktır diye inanıyorum. 2053 perspektifinde şu anda orta gelir seviyesindeyiz, üst orta gelir planda öngördüğümüz, bu plan devri sonunda yüksek gelirli ülkeler ligine alt sıralardan da olsa katılmak ve daha sonra daha üst noktalara hakikat gitmek” dedi.
Türkiye’nin on üç, dört yıldır en yüksek insani gelişmişlik kümesinde bir ülke pozisyonuna geldiğini aktaran Yılmaz şöyle devam etti:
“İlk 50 ülke ortasındayız. En yüksek insani gruptayız, bu uygun bir şey lakin bunu daha da ileriye taşımamız lazım. Orada da 3 tane alt parametreyle hesaplıyorlar. Satın alma gücü paritesine nazaran ulusal geliriniz, kişi başına geliriniz; eğitim hem örgün eğitimde geçirilen mühlet hem beklenen mühlet; bir de sıhhat, doğuşta ömürde kalma ümidi üzere farklı 3 ana eksende hesaplanan bir gösterge. Burada Türkiye uygun bir durumda fakat daha da düzgün olması lazım. İşte, 2053’te birinci 20 ülke ortasına girelim diyoruz. Yüksek gelirli ülkeler ligi sınıflandırmasını ise Dünya Bankası yapıyor. Dünya Bankası da tekrar ülkeleri 4 kümeye ayırıyor. Birincisi, düşük gelirli ülkeler; ikincisinde orta geliri ikiye bölerek söylüyorlar, alt orta gelir, üst orta gelir kümesindeki ülkeler ve yüksek gelirli ülkeler. Yüksek gelirli bir ülke olmanız için nominal bazda kişi başına ulusal gelirinizin 13.800 doların üstünde olması gerekiyor. Biz, orta vadeli programımızda 2026 prestijiyle Türkiye’nin bu seviyeyi, bu eşiği geçeceğini düşünüyoruz. Kolay değil orta geliri geçmek zira eşikler her vakit zordur. Türkiye başaracak ve yaşlanmadan zenginleşecek, benim burada hiç tereddüdüm yok.”
Yılmaz, ‘Yabancı istihdamı gereksinimi var mı, bunu tespit ettiniz mi?’ biçimindeki sorulara ise, “Vatandaşlarımızda; belirli işlerde inşaatta da bunu görüyoruz, imalatta görüyoruz, madencilikte görüyoruz biraz daha güçlü ortamlarla ilgili çalışma isteğinin düştüğünü görüyoruz. Bu, gelişme süreciyle ilgili bir hadise diye düşünüyorum, vaktinde tahminen Avrupa’da da tıpkı süreçler yaşandı, bizden personeller gitti Avrupa’ya, emsal süreçleri biz de yaşıyoruz. Bu realiteleri görmemiz lazım, bunlara gözümüzü kapatamayız. Üniversite sayısının artması bunu ne kadar etkiledi tartışılabilir, gelir seviyesinin belirli bir düzeye gelmesi nasıl etkiliyor, bunu da tartışabiliriz” cevabını verdi.
“TÜRKİYE’NİN SİSTEMLİ GÖÇE GEREKSİNİMİ VAR”
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, ‘düzenli ve sistemsiz göç’ ile ilgili değerlendirmelerde de bulunarak, “Türkiye’nin sistemli göçe muhtaçlığı var, önümüzdeki devirde sistemsiz göçle gayret ederken nizamlı göçü, muhtaçlık duyduğumuz nitelikleri güzel tespit ederek, öncelikle elbette vatandaşlarımızı daha fazla bu alanlara teşvik ederek mesleksel eğitimlerle, öbür gayretlerle bu eksikleri gidermeye çalışmalıyız ancak gideremediğimiz noktada da muhakkak oranda bir nizamlı göç, ülkeleri daha şuurlu bir halde seçerek, nereden ne kadar göç alacağımıza uygun karar vererek, planlayarak yapmak durumundayız” dedi.
Son yirmi yılda 260 milyar dolar civarında milletlerarası sermayeyi Türkiye’ye cezbettiklerini aktaran Yılmaz, “Önümüzdeki devirde bunun artarak devam etmesinin uğraşı içinde olacağız natürel ki. Uzun vadeli, üretken sermayeye biz daima şunu söylüyoruz: Kim olursa olsun, gelip ülkemizde yatırım yapıyorsa, istihdam sağlıyorsa, ihracat yapıyorsa, teknoloji getiriyorsa bu bizim firmamızdır, bu gözle bakıyoruz ve bu firmaların sayısının artması için uğraş ediyoruz” diye konuştu.
TARIM DESTEKLERİ
Tarım dayanakları konusunda Hükümetin siyasetlerine değinen Yılmaz, “Tarım dayanaklarını önemsiyoruz. Farklı kalemler var. Bir sefer, baktığınızda, direkt dayanak dediğimiz programlarda 91,6 milyar TL 2024 bütçesinde öngördüğümüz sayı. Tarım bölümü yatırım ödenekleri var, bu 100,6 milyar TL. Öbür taraftan, ziraî kredi sübvansiyonları var, Ziraat Bankası başta olmak üzere, sübvanse ettiğimiz krediler var, bunlar da tarım dayanağı, müdahale alımları var TMO’nun, ziraî KİT’lerin finansmanı ve ihracat dayanakları var, bunlara da 191,8 milyar TL kaynak ayırıyoruz. Münasebetiyle, 2024 yılı bütçesinde tarım için toplam ayırdığımız sayı 384 milyar Türk lirası. Bunun dışında, doğal, OECD’nin tanımlarıyla tarım takviyelerine bakarsanız, gümrük için ortaya konulan muhafazalar üzere farklı ögeleri da kattığınızda aslında çok daha yüksek bir takviye fakat dediğiniz üzere, ne kadar desteklesek az. Tarım sahiden modası geçmeyecek, stratejik bir alan elimizden geldiğince, daha fazla imkanlar oluştukça tarıma daha çok takviye vereceğiz” dedi.
TÜRKİYE’NİN AB HEDEFLERİ
Türkiye’nin Avrupa Birliği gayelerine ait açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz şöyle dedi:
“Biz aday bir ülkeyiz lakin şunu da kabul etmemiz lazım: Baktığınızda AB’ye üye olan kimi ülkeler kendilerince tanımladıkları ulusal çıkarlar için yahut ülkelerinin ferdî menfaatleri için, ülke menfaatleri için AB’yi kullanıyorlar Türkiye’ye karşı maalesef ve birçok alanda bizim önümüzü kesmiş durumdalar. Tek tek bu ülkeleri saymak istemiyorum lakin bir manada kendi hesaplarını, Türkiye’yle olan hesaplarını Avrupa Birliği üzerinden görmeye çalışan ülkeler var ve bunlar büyük oranda süreci tıkamış vaziyette. Göç probleminden güce, artık güvenlik problemlerine varıncaya kadar Avrupa maalesef farklı iç tartışmalara girmiş durumda. Ben her vakit şunu söylüyorum, iki tane Avrupa var; Bir tanesi, bizim üye olmak istediğimiz demokratik, piyasa iktisadına dayalı, dünyaya açık, aşikâr medeniyet pahalarını savunan, üniversal bedelleri savunan bir Avrupa, buna nitekim daima birlikte üye olmak istiyoruz lakin bir de kimlik siyaseti yapan, yabancı düşmanlığı yapan, ikili standartlar uygulayan, Müslümanlara, Türklere, yabancılara nefret cürümlerini demokrasinin gereği üzere legalleştirmeye çalışan bir Avrupa var. Bu ikinci Avrupa’yı da herhalde hiçbirimiz istek etmeyiz ve Avrupa’nın kendisi için de bu Avrupa tehlikeli, insanlığın geleceği ismine da tehlikeli diye tabir etmek istiyorum. Bizim üyelik, adaylık sürecimiz devam edecektir lakin burada natürel, Avrupa’nın hali değerli. Müktesebatla ilgili ahenk sürecini devam ettirme, memleketler arası kuruluşlarla vergisel alanda standartlara ahenk çalışmalarını yürütmeye ait önlemlerimiz var, Ferdî Dataların Korunması Kanunu’nun ahenkleştirilmesi, dijital pazarlarla ilgili mevzuata ahenk üzere konular var, karbon düzenlemelerinden etkilenecek bölümler için çalışmalarımız var, burada da aşikâr bir evreye gelmiş durumdayız. Bilhassa, bu emisyon ticaret sisteminin kurulması konusunda muhakkak bir olgunluğa gelmiş çalışmalarımız var, bittiğinde Meclisimizin takdirine sunacağız.”
“KURDA HARAKETLİLİK BEKLEMİYORUZ”
Yılmaz, ortalama döviz kuru beklentilerine ait, “Serbest kur rejimi uygulayan bir ülkeyiz ne bir varsayımımız var ne de bir gayemiz var. Kur gündelik arz ve talep koşullarında, haberlere nazaran, gelişmelere nazaran değişmeye devam edecektir. Yalnızca uzun periyotlu birtakım yapısal yorumlar yapabiliriz bu mevzuda. Şunu söyleyebilirim bu çerçevede: Birincisi şu; nominal kur ve gerçek kur var, ben gerçek manada konuşuyorum doğal, enflasyondan arındırılmış manada kur. Gelişmekte olan bir ülkeyseniz uzun devirde paranız paha kazanır, daha süratli büyürsünüz. Oturmuş, olgunlaşmış ekonomilere nazaran uzun vadede gerçek bazda diyorum, nominal değil, yeniden altını çizerek söylüyorum paranız bedel kazanır, uzun vadede bunu beklemeniz olağandır yapısal olarak. Geçtiğimiz seçim sonrası kurda değerli bir hareketlilik yaşandı; yeni siyasetler, yeni bir geçiş sürecinin getirdiği bir hareketlilik yaşandı, epey kıymetli bir değişim oldu. Önümüzdeki devirde bu türlü bir değişim bekliyor muyuz? Beklemiyoruz. O yaşandı zati, o güç diyelim boşalmış oldu. Hür kur rejimimiz var, bir varsayımımız de yok, maksadımız de yok” diye konuştu.
YENİLENEBİLİR GÜÇTE PERFORMANS YÜKSEK
Yenilenebilir güçte hayli âlâ bir performans gösterildiğine işaret eden Yılmaz, “Hidroliğin dışında güneş, rüzgar üzere güç kaynakların da önemli genişlemeler var. Münasebetiyle hissedeki düşüş muhtemelen başka güç tiplerindeki gelişmelerle ilgili lakin doğal gaz yalnızca güç üretmede kullanılmıyor malum, hanelerin ısıtmasında ve endüstride de kullanılan kıymetli bir girdi, buralarda kullanmaya elbette devam edeceğiz. Yani toplam tüketimimiz düşmüyor, bunun değerli bir kısmını inşallah kendi üretimimizle, Sakarya Gaz Alanı başta olmak üzere yerli kaynaklarla üretmeye dönük eforlarımız da elbette devam edecek” açıklamasında bulundu.
Hükümetin yoksulluk konusundaki perspektifine ait Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz “3 seviyeli bir perspektifimiz var. En dorukta makro politikalarımız var; fiyat istikrarını sağlama, büyüme ve istihdam. Bunları yapmazsanız yoksulluğu aslında azaltamazsınız. O makro politikalarınız, büyüme ve istihdam politikalarınız tıpkı vakitte yeniden fiyat istikrarına dönük politikalarınız yoksullukla uğraşın makro çerçevesini oluşturur. ‘İkinci seviye, orta düzey’ dediğimiz yoksulluğu azaltıcı sektörel siyasetlerdir. Eğitim, bunun başında gelir; fırsat eşitliği oluşturmak, yoksulluğun kendini yine üretmesini engellemek, sıhhat siyasetleri yeniden o denli. Kırsal alana dönük politikalarımız KÖYDES başta olmak üzere. KOBİ politikalarımız, bölgesel kalkınma politikalarımız, bütün bunlar yoksullukla çaba siyasetimizin sektörel kısmını oluşturur. Türkiye mutlak yoksulluk sıkıntısını çözdü; bu değerli bir başarı” dedi.
“EMEKLİLİKTE YAŞ YÜKSELTİLMESİNE AİT BİR ÇALIŞMAMIZ YOK”
Emeklilikle ilgili ‘yaşı yükseltme’ diye bir gündemlerinin olmadığını aktaran Yılmaz, “Şu anda, bu türlü bir çalışmamız yok” açıklamasında bulundu.
Yılmaz, Savunma sanayi ile ilgili sorulara, “Bu yıl beklentimiz 6 milyar dolar olması, işte, plan devri sonunda da çok daha yüksek sayılar bekliyoruz. Türkiye, bu manada sahiden çok değerli bir sıçramayı başardı, alışılmış, havacılık da bunun bir kesimi. Bunlar elbette stratejik eserler. Hasebiyle bunların paylaşılmasında, ticaretinde kesinlikle aşikâr kriterlerle hareket etmek gerekiyor. Belirli platformlar oluşturarak bu teknoloji transferini savunma alanından sivil alanlara yaygınlaştırmak nitekim kıymetli bir amaç. Dünyada da bunu yaptılar, Amerika Birleşik Devletleri bunun en hoş örneği. İşte ‘internet’ dediğimiz hadise öncelikle bir ordu içi haberleşme sistemiyle oluşturulmuş bir sistem. İşte, uzaya füze gönderiyorlar, sonra tencere, tava yapıyorlar. Hasebiyle bu sanayilerden elde edilen teknolojiyi sivil alana aktarma istikametinde kesinlikle daha fazla çaba sarf edeceğiz” dedi.
Çocuklara okulda yemek sıkıntısıyla ilgili ise Yılmaz, “2 milyon diye hatırlıyorum ben” dedi.
Özel ihtisas komitelerine katılan 8.500 şahıstan 3.800’ünün bayan temsilcilerden oluştuğunu da aktaran Yılmaz, “Yani ÖİK’lere katılanların yüzde 44,7’si bayan. Ayrıyeten, bir de bayanlarla ilgili özel bir özel ihtisas komitesi var, ona katılan 70 kişinin 58’i de bayanlardan oluşmuş durumda, burada da yüzde 83 civarında bir oran. Bayanlarla ilgili şunu söyleyeyim, politikalarımızı özetlersek, son yirmi yılın, birincisi: Yeniden eğitim; en kıymetlisi fırsat eşitliği, yeniden kız çocuklarının okula gitmesi, bayanların eğitim seviyesinin yükselmesi konusu en öncelikli bahsimiz oldu” dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, öncelikli bahislerinden bir tanesin afet olduğunu belirterek şöyle dedi:
“Afet konusu kıymetli, ona müsaadenizle birkaç şey söylemek istiyorum. Afetlerle ilgili, bizim Türkiye’de ‘risk kalkanı’ dediğimiz bir yaklaşımımız var, bu çerçevede yaklaşıyoruz ve bütüncül bir afet idaresini savunuyoruz. ‘Krize müdahale’, ‘kriz sonrası toparlanma’ ve temel olarak da ‘krizler çıkmasın diye riskleri yönetme, riskleri azaltma’ başlıklarından oluşan entegre bir yaklaşımımız var. Bu çerçevede, AFAD gibi yeni bir kurumu bu devirde kurduk; geçmişte çok dağınık bir yapı vardı, şu anda büyük oranda toparlanmış durumda. AFAD yurt içinde ve milletlerarası alanda değerli bir yetkinlik kazanmış durumda, bunu daha da geliştireceğiz. Bu devirde, bu plan periyodunda, en değerli önceliklerimizden biri bu ve birinci sefer bir planda afet konusu bir eksen hâline getirilmiş durumda. Yani planın 5 temel ekseninden bir tanesi afetin rehabilitasyonu ve yeni afetler oluşmasın diye alınması gereken önlemler. Münasebetiyle, bu manada da afet konusuna çok daha büyük bir öncelik vermiş durumdayız. Orta vadeli programda da tabir ettiğimiz üzere, bu yıl dâhil önümüzdeki üç yılda 3 trilyonun üzerinde bir kaynağı yalnızca afet rehabilitasyonu için harcayacağız. Bunun dışında, kentsel dönüşümle ilgili çok kıymetli adımlar atıyoruz.”
TÜRKİYE’DE YABANCI VE SURİYELİ GÖÇMEN SAYISI
Türkiye’de ikamet eden yabancılara ilişken son bilgileri de paylaşan Yılmaz, yabancı sayının 4.7 milyon olduğunu bunlardan 3.3 milyonunun Suriyeli göçmen olduğunu açıkladı.
